Gezondheid

Wanneer iemand niest, wens je hem of haar ‘gezondheid’. Ook bij een toast, wanneer je samen met vrienden of familie het glas heft, klink je op ‘een goede gezondheid’. Gezondheid is iets belangrijk. We wensen het elkaar graag toe. Logisch, er is niks leuk aan ziek zijn, behalve dat je lekker lang in je bed mag liggen misschien. Maar wat is dat eigenlijk ‘gezond’ en ‘ziek’? In dit dossier brengen we je hierover een gezonde dosis kennis bij.

Beperking

Sommige kinderen leven met een mentale of fysieke beperking, ook wel handicap genoemd. Ze hebben nood aan extra zorg om aan de dagdagelijkse activiteiten, zoals schoolgaan, te kunnen deelnemen.

Een handicap valt vaak op: het trekt de aandacht van mensen. Eigenlijk is dat wat vervelend. Mensen met een handicap zijn gewone mensen, hun beperking is maar één eigenschap, niet meer en niet minder. Het is dan ook belangrijk om je niet overdreven te focussen op de handicap, maar in de eerste plaats naar de persoon te kijken. Toon begrip voor de handicapsituatie, maar reageer niet betuttelend of overmatig bezorgd.

Ziek

Ziektes kunnen op verschillende manieren ontstaan. Sommige ziektes zijn aangeboren, andere komen van buiten je lichaam.
Virussen en bacteriën zijn ziekteverwekkers. Maar wist je dat niet alle bacteriën slecht zijn? Veel bacteriën zijn net zeer nuttig. Je hebt bijvoorbeeld bacteriën die slechte bacteriën uit je darmen houden. Sommige bacteriën zijn wel echt niet goed. Ze tasten bijvoorbeeld je tanden aan. Daarom is het belangrijk om je tanden elke dag goed te poetsen, want elke dag komen die slechte bacteriën terug!
Iedereen kan ziek worden. Voor veel ziektes bestaat er een remedie, zoals bijvoorbeeld het innemen van een medicijn. Vaak is ziek zijn gewoon een kwestie van pech. Toch kan je kan ziektes proberen te vermijden door rekening te houden met volgende tips:

1. Eet gezond en drink voldoende water
2. Beweeg voldoende
3. Verzorg jezelf

Schoolziek

Er zijn kinderen die niet naar school kunnen gaan omdat ze heel zwaar ziek zijn. In sommige gevallen kunnen ze via een webcamverbinding de lessen thuis volgen. Soms krijgen ze ook nog les van een privéleerkracht.

Eten en drinken

Elk lichaam zit anders in elkaar. Sommige mensen zijn van nature zo plat als een plank, anderen hebben een buikje. Je hebt grote en kleine mensen. Sommige zijn grote, andere kleine eters. Je hebt mensen met allergieën, die bijvoorbeeld ziek worden als ze nog maar een klein stukje appel eten. Je hebt mensen die gewoon ‘vieze bekken’ trekken als ze een appel zien. Iedereen heeft zijn eigen smaak, en dat is ook leuk. Dat neemt niet wegneemt dat het belangrijk is om toch wat gezond te eten.
Waar veel voedingsexperten voor waarschuwen is dat de meeste mensen (en zeker kinderen) vandaag teveel zoetigheden eten en drinken. Daardoor kunnen ze overgewicht en suikerziekte (diabetes) krijgen.
Het grote probleem is dat in bijna alles suiker zit. Niet alleen in frisdrank, maar ook in ontbijtgranen, wit brood, pasta, pizza ... en zelfs vaak in yoghurt waarbij men net beweert ‘dat je er een slanke lijn van krijgt’! Men voegt suiker toe aan producten om de smaak te versterken. Ook in etenswaren die niet erg zoet smaken kan er dus veel suiker zitten.
Het is daarom goed om vooral verse producten te eten. Dan krijg je enkel natuurlijke suikers binnen en die zijn meer dan voldoende om een gezonde dosis energie te krijgen.
Iets anders waar voedingsexperten op wijzen: we eten te weinig fruit en vaak ook te weinig groenten. In de GPS (pagina 20-21) ontdek je hoe je een fruitige maaltijd alvast wat kan opleuken.
Ruil je nu best al je snoepgoed in voor een appel en een wortel? Zo drastisch hoeft het ook weer niet. Er is eigenlijk een zeer eenvoudige voedingsregel: eet alles met mate. Zeker als het gaat om zoete en zoute snacks. Het is ook belangrijk om voldoende te variëren en dus niet altijd dezelfde dingen te eten. Zo ben je zeker dat je verschillende noodzakelijke voedingsstoffen binnenkrijgt.

Wat is jouw lievelingsmaaltijd?
Hoe gezond vind je die maaltijd? Geef een score op 10, waarbij 10 'zeer gezond' is.
Lekker = gezond. Ga je akkoord met deze stelling?

Vlees

Sommige mensen eten geen vlees. Dit kan om verschillende redenen zijn. Eén daarvan is dat ze het niet goed vinden om dieren te doden terwijl men perfect gezond kan leven zonder vlees te eten. Nog een vaak gehoorde reden is dat ze vinden dat dieren kweken en slachten op grote schaal niet diervriendelijk is. Bovendien zorgt de vleesindustrie voor heel wat milieuvervuiling. Je hebt weides, stallen, voeder, slachthuizen, transport en nog heel wat nodig om dieren uiteindelijk op je bord te krijgen.

Sommige mensen eten geen vlees omdat het verboden wordt door hun religie, zoals bij sommige hindoes bijvoorbeeld. Moslims en joden mogen dan weer geen varkensvlees eten.

Te veel vlees eten is in elk geval niet gezond. Rood vlees (van varkens, runderen en wild) is ongezonder dan wit vlees (kip, gevogelte) of vis.

Water

Het is belangrijk om voldoende water (of thee) te drinken, ook al nuttig je ook nog andere dranken. Dus als je dorst hebt: drink water!

Welke voedingstoffen heb je nodig en waarvoor?

• Je hebt brandstoffen nodig, energie om goed te kunnen werken. Die brandstoffen zitten in koolhydraten (brood, aardappelen, deegwaren en peulvruchten) en in vetten (boter, olie en onzichtbare vetten in vlees, kaas, eieren en gebak).
• Je hebt ook bouwstoffen nodig om te groeien. Die bouwstoffen zijn eiwitten en bepaalde mineralen. Ze zitten in vlees, vis, melk, kaas en ei. Maar ook in vegetarische of veganistische (vervang)producten.
• Je hebt ook beschermende stoffen nodig om niet vlug ziek te worden: vitaminen, mineralen, vezels en water. Die zitten vooral in groenten en fruit, bruine broodsoorten, volkorenproducten.

Voldoende bewegen

Bewegen is heel belangrijk. Van veel neer te zitten of liggen word je net nog meer moe. Makkelijker gezegd dan gedaan. Op school moet je bijna een hele dag braaf op je stoel zitten! Een gouden tip: beweeg als je kan. Op de speelplaats en in je vrije tijd. Doe een sport als hobby of ga bij een dansclub. Het is niet dat je een topsporter moet worden. Voldoende wandelen, fietsen en bijvoorbeeld af en toe eens gaan zwemmen is meer dan oké. Het maakt niet uit wat je doet: zolang er maar beweging in zit.

Verzorg jezelf

Hygiëne betekent dat je ziekteverwekkers uit je buurt probeert te houden. Dat doe je onder andere door je handen te wassen en je tanden te poetsen. Er zitten namelijk veel bacteriën op je huid en zeker op je handen. Op zich is dat niet zo erg, maar als je met je handen je mond aanraakt, kunnen sommige van die (slechte) bacteriën naar binnen gaan en je ziek maken.

Wanneer moet je je handen wassen?

• vóór elke maaltijd
• na toiletbezoek
• na hoesten, niezen en snuiten
• na het spelen in de zandbak
• na het aanraken van huisdieren

Jezelf verzorgen betekent niet enkel je kamer opruimen, je goed wassen en geen dingen met paarse pukkels uit je koelkast te eten. Minstens even belangrijk is om je ook goed te voelen met je gedachten.

Roken

Roken is ongezond. Dat is vast geen nieuws voor je, er bestaat dan ook geen twijfel over de schadelijke effecten. Roken brengt veel nadelen met zich mee. Je kan er zelfs longkanker van krijgen, wat een zeer nare en soms zelfs dodelijke ziekte is.

Waarom roken mensen dan toch? Het is niet zo dat ze hun gezondheid helemaal onbelangrijk vinden. De meest gehoorde reden is dat ze ‘het gewoon zijn om te roken’. Roken is bovendien zeer verslavend, het is niet makkelijk om ermee te stoppen.

Op jonge leeftijd beginnen roken is zeker geen goed idee. Net dan ben je meer vatbaar om gewoontes te creëren. Het spreekwoord ‘jong geleerd, is oud gedaan’ heeft in dit geval dus zeker een grond van waarheid.

Gezond in je gedachten

Je kan ziek zijn in je lichaam, maar ook in je hoofd, in je gedachten.
Men spreekt over een depressie als iemand zich langdurig ongelukkig voelt. Mensen die depressief zijn, hebben soms iets ergs meegemaakt. Ze hebben bijvoorbeeld iemand dierbaar verloren, zijn gepest geweest of zijn ontslagen op hun werk. Maar mensen kunnen ook depressief zijn zonder dat de oorzaak helemaal duidelijk is.
Je hebt ook mensen die zich niet triest voelen, maar net zeer vrolijk. Ze hebben zoveel energie te over en zijn zo enthousiast zijn dat ze het zelf vervelend vinden. Je hebt ook mensen die hallucineren: die zich dingen inbeelden die er niet zijn. Mensen kunnen heel veel verschillende soorten problemen hebben, grote en kleine. Elk probleem verdient aandacht.
Het is vaak nog een taboe om te zeggen dat je je niet zo gelukkig voelt of een ander probleem hebt. Iets wordt een taboe genoemd als mensen er niet makkelijk over kunnen of durven praten. Terwijl het net belangrijk is om er niet blijven mee te zitten. Je kan ten rade gaan bij vrienden, familie of een psycholoog. Psychologen helpen mensen om met verdriet of een ander probleem om te gaan. Psychologen zijn er voor iedereen, ook voor kinderen.

DRIE GEZONDHEIDSMYTHES

Een mythe is een verhaal dat door veel mensen geloofd wordt of op het eerste zicht logisch lijkt, maar eigenlijk helemaal niet waar is. Hieronder vind je enkele hardnekkige gezondheidsmythes.

Melk

“Drink drie grote glazen melk per dag.”
Koemelk wordt vaak voorgesteld als een wondermiddel en noodzakelijk om stevige botten te krijgen. In Azië en Afrika zijn er echter maar weinig volwassenen die koemelk drinken (ze zijn er zelfs allergisch aan) en toch hebben ze niet meer problemen met hun botten dan mensen bij ons. De stoffen die in melk zitten kan je namelijk ook uit andere producten halen zoals sojamelk, broccoli, boerenkool, tofu, spinazie en noten. Sommige mensen kiezen bewust voor alternatieven omdat ze vinden dat melkvee geen goed leven kunnen leiden.
Melk is niet ongezond, het bevat heel wat nuttige voedingstoffen. Maar het is ook niet het wondermiddel dat men er soms van maakt. En het allerbelangrijkste om stevige botten te hebben, is om voldoende te bewegen.

Homeopathie

“Homeopathie werkt!”

Homeopathie maakt deel uit van de alternatieve geneeskunde. Veel mensen gebruiken homeopathische middeltjes. Nochtans is er geen enkel wetenschappelijk bewijs dat ze werken. En er zijn al heel wat proeven gebeurd!
In de homeopathie neemt men een beetje van de ziekte en gaat men die zo sterk verdunnen dat er (haast) niks meer van overblijft dan water. Hetzelfde principe als vaccinatie, zou je denken, alleen heb je bij vaccinatie wel nog steeds een beetje ziekte over. De vaccinatiemethode werkt trouwens alleen voor bepaalde ziektes en is bedoelt om te voorkomen, niet om te genezen.
Homeopaten denken dat ze met ‘magisch’ water zowat alles kunnen genezen. Maar dat is dus klinkklare onzin.

Spruitjes

“Spruitjes zijn vies!”

Spruitjes worden vaak afgeschilderd als de kwaadaardigste groente die onze aarde ooit heeft voorgebracht. Maar spruitjes zijn eigenlijk zeer gezond en worden door fijnproevers als lekkernij beschouwd.
De reden waarom kinderen vaak spruitjes niet lusten is omdat ze meer houden van zoete dan bittere smaken. Als je ouder wordt verandert je smaak een beetje en ga je bitter eten lekkerder vinden. Het helpt wel als je van jongs af aan bepaalde smaken gewoon wordt. Daarom is het goed om af en toe toch iets ‘vies’ als spruitjes te eten.

terug naar boven